by Yyyyy… to znaczyyyy… noooo… yyyyy… co ja chciałem powiedzieć? Znam ten ból bo też to kiedyś miałem. Są sytuacje, kiedy w głowie pustka jak w polskim sejmie powoduje zmieszanie i wręcz zażenowanie. Żadne słowo nie chce dźwięcznie wybrzmieć w Twoich ustach, pomimo że na końcu języka masz ich dziesiątki. Jąkasz się jak dziecko, które boi się do czegoś przyznać, a zanim przypomnisz sobie jakieś trudne polskie słowo, które pozwoli Ci ruszyć z miejsca. Żal wtedy człowieka ogarnia, że nie zna ambitnego zwrotu lub trudnego słowa, którym mógłby podnieść swoje notowania u innych.
Jeśli opisana powyżej sytuacja wydaje Ci się odosobnionym przypadkiem, to wiedz, że bardzo dużo ludzi cierpi na kiepski zasób słownictwa. Ale spokojnie, wszystko da się nadrobić. Zapraszam Cię do zapoznania się z listą polskich trudnych słów, która z pewnością pomoże Ci wzbogacić Twój zasób słownictwa o nowe, wartościowe wyrazy, których znaczenia większość ludzi zapewne nie zna.
Jak pisał Słowacki w poemacie “Bieniowski” – “Aby język giętki, powiedział wszystko, co pomyśli głowa”. Tego Ci życzę. Nie pozostaje mi nic innego, niż zaprosić Cię na…
Zbiór trudnych słów
Jako, że nie lubię monotonii, trudne słowa, które za chwilę będzie dane Ci poznać, nie są ułożone w kolejności alfabetycznej, co by uniknąć znużenia czytaniem. Przyznasz, że taki mix, w którym nie spodziewasz się na jaką literę będzie kolejne słowo, czyta się o wiele ciekawiej.
TROMTADRACJA
Krzykliwe, efekciarskie przedstawianie jakichś poglądów lub wzniosłych haseł pozbawionych treści.
Jednym słowem efektownie brzmiące gadanie dla gadania, z którego nic nie wynika, a więc można to podciągnąć pod populizm serwowany nam przez większość polityków. Oni są mistrzami tromtadracji.
WARTOŚĆ AUTOTELICZNA
Wartość sama w sobie, naczelna, centralna, zajmująca najważniejsze miejsce w hierarchii wartości. Jest ona już wartością z powodu swego istnienia.
Miłość, np. jest wartością autoteliczną, bo nie musisz tutaj nic dodawać, nie musisz upiększać, aby miłość była wartością. Jest tak piękna, że sama w sobie nie może być w żaden sposób negatywna. Jest wartością tylko dlatego, że istnieje, a więc jest wartością samą w sobie, czyli jest wartością autoteliczną.
DEZYNWOLTURA
Zbyt swobodne zachowanie wobec kogoś, które świadczy o lekceważeniu go.
Jednym słowem zwyczajne chamstwo wobec kogoś, np. osoby starszej poprzez lekceważące odnoszenie się do niej słownie lub poprzez lekceważący stosunek, przejawiający się zachowaniem, np. lekceważące niepowiedzenie „dzień dobry” czy obraźliwe gesty lub słowa.
Sytuacja w szkole (lekcja języka angielskiego):
– Tomku, przetłumacz na język polski słówko “train”.
– Nie chce mi się.
– Tomku, nie pomagasz sobie takim zachowaniem.
– Fajnie.
– No więc, spróbujesz?
– Ojej nie wiem co to znaczy, ok?
– “Pociąg” Tomku.
– Sama sobie pociąg.
Ten uczeń z całą pewnością odnosił się z dezynwolturą do swojego nauczyciela
UTRACJUSZ
Mianem utracjusza określamy człowieka lekkomyślnie wydającego pieniądze, lekkoducha, hulakę.
Normalnemu, logicznie myślącemu człowiekowi, który nigdy nie miał styczności z kosmiczną kwotą pieniędzy może wydawać się to idiotyczne, ale według statystyk ponad połowa osób, które niespodziewanie wygrały ogromną sumę na loterii w ciągu pięciu lat traci wszystko. Co dziwne, to jeszcze wcale nie jest najgorszy koniec sielanki, bo często te osoby kończą z gigantycznymi długami. Wydaje się nieprawdopodobne, ale “nowobogaccy” nieprzygotowani psychicznie na duże PIENIĄDZE, wydają je, bez zastanowienia, na drogie domy, samochody, imprezy, używki i innego rodzaju przyjemności. Zdecydowanie takie osoby możemy nazwać mega utracjuszami.
EGALITARYZM
Słowo to pochodzi od francuskiego “égalitairé”, czyli w tłumaczeniu “dążący do równości”. No właśnie, mianem egalitarnego określamy taki ustrój społeczny, w którym istnieje reguła całkowitej równości wszystkich ludzi na trzech głównych płaszczyznach: społecznej, politycznej i ekonomicznej, z tym że ta ostatnia to domena radykalnego egalitaryzmu zakładającego równość dochodów, dostępu do dóbr i warunków życia.
Dzisiaj egalitaryzm to przede wszystkim równość szans typu minimalne wynagrodzenie czy ogólny dostęp do oświaty oraz równość wobec prawa. Teoretycznie wyklucza więc dyskryminację, jeśli chodzi o te aspekty życia ze względu na różnice płci, etniczne, rasowe czy religijne. Praktyka, jak to zwykle bywa, nie jest już taka kolorowa.
EUDAJMONIZM
Pogląd etyczny, według którego ostatecznym i najważniejszym celem każdego człowieka jest osiągnięcie szczęścia.
Według zwolenników tej teorii, eudajmonię, a więc stan pełnej satysfakcji ze swojego życia, można osiągać na różne sposoby. Dla jednych bodźcem pozwalającym osiągnąć ten stan jest Bóg (św. Augustyn, św. Tomasz z Akwinu), dla hedonistów było to zaspokojenie potrzeb przyjemności, głównie fizycznej, epikurejczycy, natomiast, eudajmonię osiągali, dzięki intelektualnym doznaniom.
Jednym słowem możesz pieprzyć wszystko, jeśli to coś nie daje Ci szczęścia i robić tylko to, co Ci je daje, bo jest to najważniejszy cel życia.
MITRĘŻYĆ
Mitrężyć oznacza marnować czas na próżno, zwlekać z czymś, trwonić, guzdrać się.
INTERLOKUTOR
Synonimem słowa “interlokutor” jest po prostu “rozmówca“.
DEKADENCJA
Słowem tym określamy końcową fazę czegoś, chylenie się ku upadkowi, zbliżanie się do końca.
Pojęcie to może odnosić się zarówno do ludzi, gdzie poprzez dekadencję rozumiemy upadek dotychczasowych wartości społecznych, moralnych oraz kulturowych, jak również do danego okresu, kultury. Świetnym przykładem dekadencji jest terytorium, które jakże wzniośle i naiwnie nazywamy Polską.
MIZOGIN
To dziwne (jak wiele innych rzeczy na tym świecie), ale istnieją faceci mający wstręt do kobiet! Są to właśnie mizogini.
Szok, ale skoro wśród ludzi istnieją takie zjawiska jak fobia przed chodzeniem (basifobia) czy paniczny lęk przed… piernikami (cibusfobia) to raczej nic mnie już nie zdziwi. Całe zjawisko wstrętu mężczyzn do kobiet nazywamy mizoginią lub mizoginizmem.
SPUNERYZM
Spuneryzm to mimowolne przestawienie głoski lub kilku głosek w wyrazie, dające zabawny efekt.
Oczywiście potknięcie takie może być również intencjonalne w celu świadomego stworzenia zabawnej sytuacji.
Przykłady spuneryzmu:
gumę żuć –> żumę guć
domki w Słupsku –> słomki w dupsku
gra półsłówek –> sra półgłówek
Nazwa “spuneryzm” powstała od nazwiska Williama A. Spooner’a – pastora
angielskiego, słynącego z takich przejęzyczeń.
INDYFERENTNY
Rozmowa dwóch kumpli:
– Stary, idę po browary, jakie Ci wziąć?
– A wiesz obojętnie, weź to samo, co sobie.
W tym przypadku osoba, która wypije wszystko byleby miało % ma bierny, obojętny stosunek co do wyboru piwa przez kolegę. Innymi słowy osoba ta jest jest indyferentna, ma stosunek indyferentny co do wyboru alkoholu. Wszystko jedno, byle sponiewierało (z ang. indifferent).
AMBIWALENCJA
Ambiwalencja to postawa charakteryzująca się zarówno pozytywnymi, jak i negatywnymi odczuciami w stosunku do kogoś lub czegoś.
Mówiąc, że masz do kogoś lub czegoś stosunek ambiwalentny to ten ktoś/to coś jednocześnie podoba Ci się z jakiegoś powodu i z jakiegoś nie, z jakiegoś powodu to coś lub tego kogoś lubisz i jednocześnie z jakiegoś powodu nie.
IMPONDERABILIA
Imponderabilia to rzeczy niematerialne, nieuchwytne, nie możemy wziąć ich w rękę, zmierzyć, obliczyć itp. Mają one często jednak duży wpływ na pewne sprawy. Przykładem imponderabiliów (w języku polskim występuje tylko liczba mnoga tego słowa) mogą być uczucia.
FLEGMATYK I SANGWINIK
Sangwinik to osoba niezwykle porywcza, żywa i zmienna.
Flegmatyk natomiast jest całkowitym przeciwieństwem sangwinika i charakteryzuje go opanowanie, spokój i swoista apatia oraz obojętność wobec otaczającego świata.
DEGRENGOLADA
Degrengolada to inaczej moralny upadek lub moralne staczanie się. Pojęciem tym możemy również definiować ruinę finansową.
Znany wszystkim biały budynek przy ul. Wiejskiej w stolicy to z całą pewnością jedna, wielka,w dodatku złodziejska, degrengolada we wszystkich jej wymiarach i aspektach
FAUX PAS
Faux pas [czyt. fo pa] jest to zwrot pochodzący z języka francuskiego, którym określamy jakieś towarzyskie uchybienie, nietakt, gafę.
Krótko mówiąc, gdy pierdniesz przy stole na urodzinach cioci podczas śpiewania jest „Sto lat” to z pewnością popełniłeś faux pas.
PROKRASTYNACJA
Czy często zdarza Ci się wypowiadać jakże znajome “zrobię to później”, “teraz mi się nie chce, mam czas”? Czy dopada Cię silna, wszechogarniająca niemoc, jeśli musisz wykonać daną rzecz? Jeśli tak, to istnieje duże prawdopodobieństwo, że jesteś prokrastynatorem.
Prokrastynacja, czyli przypadłość, która charakteryzuje się niemożnością zmobilizowania się do wykonania jakiejś czynności, spełnienia jakiegoś obowiązku itp. Według psychologów jest to zaburzenie osobowościowe, aczkolwiek moim zdaniem, w jakimś stopniu, to wygodny synonim słowa “lenistwo”.
MEGALOMAN
Człowiek mający przesadnie wysokie wyobrażenie o własnej wartości; pyszałek.
Megalomana cechuje pycha, przekonanie, że jest the best, najpiękniejszy, najzdolniejszy i w ogóle bije od niego blask zajebistości, co jest z reguły nieprawdą.
MEGALOMANIA NARODOWA
Twierdzenie o wyższości, niezwykłości danego narodu, a przez to jego szczególnej misji dziejowej i posłannictwa wobec innych narodów.
EGZEGEZA
Badanie i krytyczna interpretacja tekstów, zwłaszcza świętych i utworów hagiograficznych (czyli takich, które opowiadają o żywotach świętych).
Egzegeza to sztuka rozumienia i wykładnia ukrytych w utworach prawd, alegorii czy przesłania teologicznego. Bardzo często tego słowa używa się w kontekście Biblii.
PROMISKUITYZM
Pozbawione więzi uczuciowych kontakty seksualne z przypadkowymi, często zmienianymi partnerami.
Jednym słowem zaliczanie dla samego zaliczania bez zobowiązań i emocjonalnego zaangażowania.
Myślę, że tak naprawdę promiskuityzm nie istnieje, zawsze mniej lub bardziej emocjonalnie angażujemy się w relację z osobą, z którą uprawiamy seks, choćby w czasie samego seksu właśnie. Jak dla mnie pojęcie nie mające odzwierciedlenia w rzeczywistości (z ang. promiscuous).
KALIGYNEFOBIA
Bardzo dziwna przypadłość oznaczająca lęk przed pięknymi kobietami. Ma podłoże nerwicowe, dlatego mogą się pojawić duszności, zimny pot, arytmia serca, a nawet nudności … Bez komentarza.
METANOJA
Odmiana umysłu, duchowa bądź intelektualna przemiana; w Nowym Testamencie – nawrócenie.
EFEMERYCZNY
Mody są efemeryczne: nowe regularnie wypierają stare. Efemery – rośliny o krótkotrwałych pędach nadziemnych.
APODYKTYCZNY
Ktoś, kto uważa, że zawsze powinno być tak, jak o chce, nie znoszący sprzeciwu i narzucający wszystkim swoją wolę, arbitralny, despotyczny, bardzo stanowczy, wręcz bezwzględny.
Zwykle tacy ludzie zachowują się tak, jakby pozjadali wszystkie rozumy, a zazwyczaj jest zupełnie odwrotnie – brzmią jakby je wszystkie zwymiotowali.
IDIOLATRIA
Krótko mówiąc – narcyzm, uwielbienie samego siebie, tzw. egotyzm lub też egocentryzm.
ATENCJA
Szczególny szacunek.
KONWENANS
Ogólnie przyjęta norma społeczna obowiązująca w danym środowisku, zwyczaj towarzyski.
Jednym słowem zasady, które obowiązują w danej społeczności czy to w kontaktach między ludźmi czy jeśli chodzi o tradycję.
ARYWIZM
Krótko mówiąc „po trupach do celu”. Dążenie do zdobycia pozycji, majątku, zrobienie kariery bez względu na to czy robimy w celu osiągnięcia tego coś złego. Czyli próba osiągnięcia korzyści z zaniechaniem wartości moralnych.
EGZALTACJA
Przesadne demonstrowanie uczuć, niewspółmierne do ich siły, nieadekwatne do poziomu emocjonalnego sytuacji, oraz nadmierne lub pełne zaangażowania i zachwytu wyrażanie myśli.
Jednym słowem trochę bezpodstawne i na wyrost jaranie się i przeżywanie czegoś jak stonka wykopki, mimo, że to coś nie zasługuje aż na takie emocje..
HOLISTYCZNY
Dotyczący całości, całościowy.
Koniecznie przeczytaj: Trudne słowa wzbogacające słownictwo – część II
IMMANENTNY
Będący wewnątrz czegoś, tkwiący w czymś, właściwy z natury danemu zjawisku, nie wynikający z działania czynników zewnętrznych.
Przykład: immanentną cechą miłości do drugiego człowieka jest chęć, żeby ta osoba była szczęśliwa.
KONFABULACJA
Opowiadanie przeżyć zmyślonych, rzekomo objętych mgłą niepamięci, czyli najzwyczajniej w świecie pieprzenie głupot, najczęściej mających na celu ubarwienie własnej osoby i jednoczesne nie wgłębianie się w szczegóły tych wymyślonych bajeczek z powodu rzekomego ich niepamiętania..
BEZPRUDERYJNY
Bezwstydny, bez zahamowań moralnych, szczególnie, jeśli chodzi o sferę seksualną.
Jednym słowem ktoś, kto nie wstydzi się używać obscenicznych słów w towarzystwie, gdzie to nie przystoi albo wśród ludzi, których dopiero co poznał, człowiek bez zahamować, taki, który nie myśli, że powiedzenie w towarzystwie, że spociły mu się jaja jest czymś niestosownym.
HIPOCHONDRIA
Przesadna, chorobliwa obawa o swoje zdrowie.
Panika, gdy coś zaboli, bo to na pewno rak, poczucie, że zawsze coś człowiekowi dolega.
ETYMOLOGIA
Pochodzenie danego wyrazu, czyli z jakiego języka pochodzi, z jakich członów się składa, jak wykrystalizowała się jego ówczesna forma itp.
TRANSCENDENTNY
Istniejący na zewnątrz czegoś, znajdujący się poza zasięgiem naszego doświadczenia i poznawalnego świata.
Jednym słowem coś dla nas nieosiągalnego, istniejącego poza naszym zasięgiem, czego nie możemy doświadczyć, zbadać, odkryć jego istoty.
Zbiór spoko i dowiedziałaś się czegoś czy lipa jakich mało, a wszystkich zamieszczonych tu słów uzywałeś, żeby streścić “Dzieci z Bullerbyn” w podstawówce? Jeśli znasz jakieś trudne słowa, których nie umieściłem na liście, nie krępuj się tylko napisz je w komentarzu, a z pewnością zostaną dodane do listy.
