by Termin „cynik” wywodzi się od Diogenesa z Sinope lub Diogenesa Cynika („Pies”). Diogenes (ok. 412-323 pne) był rówieśnikiem Platona ze starożytnych Aten, którego Platon opisał jako „oszalałego Sokratesa”.
Kim był Diogenes z Sinope?
Diogenes, podobnie jak Sokrates, przedkładał słowo mówione nad pisane. Kiedy człowiek zwany Hegezjaszem poprosił o pożyczenie jednej ze swoich tabliczek do pisania, odpowiedział: „Jesteś prostakiem, Hegezjaszu; nie wybierasz malowanych fig, ale prawdziwe; a jednak pomijasz prawdziwy trening i przykładasz się do pisemnych zasad.”
Po wygnaniu z rodzinnego Sinope za zbezczeszczenie monet Diogenes przeniósł się do Aten, podjął życie żebraka i postawił sobie za cel metaforyczne zerwanie ze zwyczajami i konwencjami, które, jak utrzymywał, były fałszywą monetą moralności. Gardził potrzebą konwencjonalnego schronienia lub innych tego typu „przysmaków” i wybrał życie polegające na mieszkaniu w beczce i przeżycie na diecie opartej na cebuli.
Diogenes udowodnił, ku późniejszemu zadowoleniu stoików, że szczęście nie ma nic wspólnego z materialnymi okolicznościami człowieka i uważał, że ludzie mogą się wiele nauczyć studiując prostotę i bezmyślność psów, które w przeciwieństwie do istot ludzkich nie były „skomplikowane”. Terminy „cynik” i „cyniczny” pochodzą od greckiego kynikos, który jest przymiotnikiem kyon i oznacza „pies”.
Filozofia cynizmu i sposób na życie
Diogenes postawił rozum i naturę ponad zwyczajami i konwencjami, które uważał za nie do pogodzenia ze szczęściem. Jest rzeczą naturalną, że istota ludzka postępuje zgodnie z rozumem, a rozum podpowiada, że człowiek powinien żyć w zgodzie z naturą. W związku z tym uczył, że jeśli czyn nie jest haniebny w życiu prywatnym, to nie powinien też być hańbą publicznie. Zapytany, czemu się masturbuje w miejscu publicznym na rynku (co w tamtej kulturze było powszechne i normalne) Diogenes odpowiedział: „Gdyby tylko tak łatwo było złagodzić głód, pocierając pusty brzuch”. (Ręką chuja nie oszukasz). Zapytany przy innej okazji, skąd pochodzi, odpowiedział: „Jestem obywatelem świata” (kosmopolitanem), co było wówczas radykalnym stwierdzeniem i pierwszym odnotowanym użyciem terminu „kosmopolityczny”.
Chociaż Diogenes stawiał na rozum, gardził rodzajem abstrakcyjnej filozofii, która była praktykowana gdzie indziej, a zwłaszcza w Akademii Platona. Kiedy Platon, ku wielkiemu uznaniu, określił człowieka jako zwierzę dwunożne i pozbawione piór, Diogenes oskubał kurczaka i przyniósł go do Akademii ze słowami: „Oto przyniosłem ci człowieka, Platonie”. Platon konsekwentnie zrewidował swoją definicję, dodając do niej „szerokimi paznokciami”.
Diogenes nie był pod wrażeniem innych ludzi, nawet Aleksandra Wielkiego, który przyszedł na spotkanie z nim pewnego ranka, kiedy leżał na słońcu. Kiedy Aleksander zapytał go, czy jest jakaś przysługa, jaką mógłby dla niego zrobić, odpowiedział: „Chciałbym, abyś przesunął się o krok, tak by słońce mogło na mnie świecić.” Nawet po tym spotkaniu Aleksander nadal deklarował: „Gdybym nie był Aleksandrem, chciałbym być Diogenesem”.
W innym opisie rozmowy Aleksander zastał Diogenesa przyglądającego się uważnie stosowi ludzkich kości. Diogenes wyjaśnił: „Szukam kości twego ojca (króla Filipa Macedońskiego), ale nie potrafię ich odróżnić od kości niewolnika”.
Przeczytaj też: Cytaty motywacyjne z komentarzem dla każdego!
Stary pies przechadzał się po Atenach w biały dzień, wymachując zapaloną lampą. Ilekroć zaciekawieni ludzie zatrzymywali się i pytali, co robi, odpowiadał: „Szukam tylko człowieka”.
Kiedyś Diogenes, poproszony o nazwanie najpiękniejszej ze wszystkich rzeczy, odpowiedział: parrezja. Termin oznacza wolność słowa lub pełną ekspresję.
Zapytany, jak chciałby zostać pochowany, zostawił instrukcje, aby wyrzucić go poza mury miasta, aby dzikie zwierzęta mogły ucztować na jego ciele. Po śmierci Diogenesa w Koryncie, Koryntianie wznieśli ku jego pamięci filar, na którym spoczął pies z pariańskiego marmuru.
Diogenes uczył żywym przykładem, że mądrość i szczęście należą do osoby niezależnej od społeczeństwa. Myślę, że był wspaniałym przykładem sztuki niepowodzenia.
Najpopularniejsze cytaty Diogenesa
- Mamy dwoje uszu i jeden język, żeby więcej słuchać, a mniej mówić.
- Ten ma najwięcej, kto jest najbardziej zadowolony z posiadania najmniej.
- Fundamentem każdego państwa jest edukacja i wychowanie jego młodzieży.
- Wyrzuciłem swój kubek, gdy zobaczyłem przy korycie dziecko pijące z jego rąk.
- Przywilejem bogów jest nic nie chcieć, a ludziom podobnym do bogów mało.
- Nie wiem, czy są bogowie, ale powinni być.
- Najlepsze wino należy do innych.
- Słońce również świeci do szamb, ale nie jest zanieczyszczone.
- Nikt nie jest ranny, tylko sam.
- Potrzeba mądrego człowieka, aby odkryć mądrego człowieka.
„Inside every cynical person is a disappointed idealist.” – George Carlin
